توصیه های غذایی در سفر
ـدر طول سفر نیز مانند سایر اوقـات از تمام گروههاي غذایی به طور متناسب، متعادل و متنوع استفاده کنید. ـدر طول سفر ازآب هاي بسته بنديکه سلامت آن مورد اطمینان است استفاده کنید. در صورتی که به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارید آب را حداقل یک دقیقه بجوشانید. ـ از پرکردن مکرر ظروف پلاستیکی آب بستهبندي شده (آب معدنی) با آب و نوشیدن چندباره از آن خودداري کنید. از قراردادن ظروف پلاستیکی آب بستهبندي شده (آب معدنی) در فریزر یا جایخی یخچال و استفاده از آب یخ زده آنها بهعلت تولید مواد مضر و خطرناك به شدتبپرهیزید.
ـدر طول سفر براي حمـل موادغذایی فاسد شدنی از یخداناستفاده کنید. غذاهــایی که داراي خـامه، تخم مرغ و سس مایونز هستند، خیلی زود فاسد میشوند، بهتر است سس مایونز را در دماي سرد نگهداري کرده و قبل از مصرف غذا به آن اضافه کنید.
ـ در حین سفر از حمـل گـوشت یا تخـممرغ خام و فرآوردههاي لبنی با مانـدگاري کوتاه خودداري نمایید، چرا که ســریعاً فاســد میشود. فرآوردههاي لبنی با ماندگاري بالا (استریل) فقط تا زمانی این ماندگاري را حفظ میکنند که باز نشده باشند. پس از باز شدن درب آنها بایستی در یخچال نگهداري شوند.
ـ غذاهاي مسمومکننده ممکن است بو یا مزه ناخوشایندي نداشته باشند. با وجودي که اکثر مسمومیتهاي غذایی معمولاً ظرف ٢٤ ساعت برطرف میشوند، اما بعضیاز آنها مانند مسمومیت با غـذاي کنــسروي میتوانند کشنده باشند.
ـ بوتولیسم نوعی مسمومیت غذایی کشنده است که در اثر مصرف کشک غیر پاستوریزه، غذاهاي کنسروي(که قبل از مصرف حــرارت مناسب به آنها نرسیده است) و یا سوسیس و کــالباس آلوده بروز میکند. علائم و نشانههاي این مسمومیت با تاخیر (بعد از ١٢ تا ٢٤ ساعت) ظاهر میشود و شـامل تاري دید، دوبینی،
افتادگی پلک فوقـانی، عـدم توانایی حرکتی، اختلال تکلم، لکنت زبان، سختی بلع، و خشکی و درد گلــومیباشد. مهمترین اقدام درمانی در این مسمومیت تجویز سریع داروي ضدسم((Anti toxin در مرکــز درمانی می باشد. در صورت عدم درمان ممکن است فرد مسموم در اثر فلج تنفسی فوت نماید.
- از خرید قوطیهاي کنسرو داراي برآمدگی، فرورفتگی
- یا نشتی و زنگ زدگی خودداري کنید و مطمئن شوید که درپوش آنها شکسته نشده باشد. کنسروها را قبل از مصرف ٢٠ دقیقه در آب درحال جوشیده حرارت دهید بلافاصله مصرف نمایید.
-
- هرگز غذاهاي پخته شده را بیش از ٢ ساعت (اگر هوا گرم است بیش از یک ساعت) در دماي محیط رها نکنید. براي دوباره گرم کردن غذاهاي باقی مانده، آنها را تا ٧٤ درجه سانتیگراد گرما دهید تا غذا بخار کند و همچنین غذاهــایی که بیش از ٣ روز باقــی ماندهاند را مصرف نکنید. بهترین دما براي نگهداري موادغذایی زیر ٤درجه سانتیگراد یا بالاي ٦٠ درجه سانتیگراد می باشد.
ـ از تماس غذاي پخته و نیمه پخته بپرهیزید.
ـ علائم و نشانههاي برخی از مسمومیتهاي غذایی با تأخیر ظاهر میشوند. یعنی ممکن است ١٢ تا ٢٤ ساعت بعد از مصــرف غــذاي آلوده، علائم در فرد مسموم بروز نماید. نشانههاي این مسمومیت ها شامل:
سردرد، تب، خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال آبکی شدید، کمشدن آب بدن، ضعف و درد شکم می باشد. ـ غذاهــاي خانگـی مطمئنترین غـذا در بیـن راه هستند. بهتر است در بین راه از غذاهاي ساده و نیمه خشک مانند نان و پنیر و سبزي، انواع کوکو، کتلت و… استفاده کنید.
ـ از خرید موادغذایی مثل حبوبات پخته، دل وجگر، لواشک، فلافل، سمبوسه، پیراشکی و… از کنار جاده،فروشندگان دورهگرد و مغازههاي غــیربهداشتی
پرهیز کنید.
ـ اگر مجبور به صرف غذا در رستورانهاي بین راه هستید، محلهاي بهداشتی را انتخاب کنید. (براي این منظور به وضعیت دستشوییها، لباس کـارگران، نظافت میزها، وجود مگس و حشرات و وسایل سرو غذا توجه کنید).
- در صـورت امکان، وسایل شخصی مانند: قاشق، چنگال و لیوان مخصوص همراه داشته باشید.
- به بهداشت فردي یعنی شستشوي دست ها قبل از صرف غذا توجه کنید.
- کلیه محصولات لبـنی پاستوریزه از جمله شیر
- برای تهیه غذای سالم، مصـرف روغن را محدود کـرده و به جای سرخکردن غذاها، از روش های بخارپز کردن، کبابی کردن، آبپز کردن برای پخت و پز استفاده کنید.
-
- هنگام استفاده از غذاهاي محلـی از افـراد بومی راهنمایی بخواهید. استفاده از غذاهاي بومی و محلیپاستوریزه، بایستی در یخچـــال نگهــداري شوند. نگهداري محصولات فــوق در دماي محیط باعـث رشد میکروبهاي بیماريزا شده، بنابراین از خــرید محصولات پاستوریزه که خارج از یخچال نگهداري می شوند، خودداري نمایید.
- از خرید موادغذایی محلی مانند شیر، بستنی، ماست، پنیر، خامه، دل و جگــر که احتمال آلودگیشان زیاد است، جداً اجتناب کنید.
- در صورت مصرف شیر خام (غیر پاستوریزه)، حتماً آن را به مدت ٥ دقیقه بجوشانید.
- عدم توجه به مصرف کافی میوه و سبزیجات طی سفر، زمینه بروز یبوست را فراهم میکند.
- مصرف لبنیات را در سفر فراموش نکنید. مخصوصاً ماست را همراه غذا استفاده کنید. چرا که ماست باعث تقـویت باکتريهاي مفــید روده و جلوگیري از بروز بسیاري از عفونتهاي روده اي میشود.
نیاز به شناخت کیفیت آن دارد. به عنوان مثال اگر به استانهاي شمالی سفر می کنید، هنگام خوردن ماهی و… از افراد بومی راهنمایی بخواهید. چنان چه به مناطق کوهستانی مسافرت میکنید، هنگام مصــرف هر نوع قارچ خــوراکی طبیعی از راهنمایی افراد بومی مجرب استفاده کنید.
تا حد ممکن، غذا را براي مصرف یک وعده تهیه کنید.
دستور طلایی پیشگیري از مسمومیت غذایی: »پختن غذا و خوردن آن در همان روز« است.
- غذاي باقی مانده را قبل از مصرف، به طور کامل و به مدت کافی حرارت دهید.
- غذاهاي فاسد و مشکوك به آلودگی را دور بریزید. زیرا دور ریختن موادغذایی فاسد ارزانتر از پرداخت هزینههاي پزشکی ناشی از مصرف آن است.
ـ از خرید مواد غذایی فاقد مجوز بهداشتی (پروانه ساخت– شناسه نظارت کارگاهی) جداً خودداري کنید.
دماي بین ٤ تا٦٠ درجه سانتی گراد دماي مناسبی براي رشد انواع باکتري هاي بیماري زا می باشد
ـ گوشتهاي تازهاي که رنگ صورتی یا قرمز روشن، بوي طبیعی و بافت سـالم و قابلیت ارتجاع و غیرلزج
داشته باشد خریداري نمایید.
- از خرید تخم مرغ هاي ترك دار و شکسته به دلیل نفوذ آلودگی به داخل آن جداًخودداري کنید و از مصرف تخم مرغ خام و یا نیمه پخته به دلیل بروز مسمومیت احتمالی پرهیز نمایید.
- از خرید مواد غذایی فله نظیر رب، خیارشور و شوري خودداري نمایید.
ـ بافـت مــاهی تازه باید محکم و قابل ارتجــاع بوده،
فلسها محکم به بدن چسبیده باشد. وجود لکههاي آبی تیـره، سبز و سیاهروي شکم ماهی به دلیل کهنگی آن است.
*** یکی از تنقـلاتی که در حین سفـر بسیار مصـرف می شود آجیل است. نکات ذیل در خصوص مصـرف این خوراکی توصیه میگردد:
١. چنانچه هنگام مصــرف تخمه، پسته و بادام، دستها و لبها رنگین شدند، نشان از استفادهي رنگهاي شیمیاییدر آنها دارد که باید از مصرف اینگونه تنقلات خودداري کنید. ٢. نگهداري طولانیمدت آجیل موجب بوي کهنگیو طعم نامطلوب آن میشود؛ بنابراین آجیل را در اندازهاي بخرید که حداکثر در دو هفته مصرف نمایید.
٣. قرارگرفتن آجیل و خشکبار مخصوصاً پسته در شرایط نامناسب محیط، مانند گرما و رطوبت بالا به مدت طولانی باعث آلودگی آن به نوعی قارچ سمی به نام آفلاتوکسین میشود. این سم در آجیلهاي فلهاي که به صورت سنتی نگهداري و عرضه میشوند به مقــدار زیاد یافت میشود.
توصیه میشود از خرید آجیلهاي مخلوط فلهاي اجتناب کنید.
٤. مصرف آجـیل شور به دلیل داشتن میزان بالاي نمک براي سلامتی افـراد به ویژه بیماران مبتلا به فشـار خون بالا و بیماران قلبی ـ عروقی مضــر بوده و آجیل شیرین
براي بیماران دیابتی و افراد داراي اضــافه وزن مناسـب نمی باشد؛ بنابراین بهتر است به مقدار مناسب از آجیلهاي خام و بینمک استفاده کنید.
- هنگام استفاده از غذاهاي محلـی از افـراد بومی راهنمایی بخواهید. استفاده از غذاهاي بومی و محلیپاستوریزه، بایستی در یخچـــال نگهــداري شوند. نگهداري محصولات فــوق در دماي محیط باعـث رشد میکروبهاي بیماريزا شده، بنابراین از خــرید محصولات پاستوریزه که خارج از یخچال نگهداري می شوند، خودداري نمایید.
میتوان با جایگزین کردن نان سبوسدار به جای سنتی، رژیم غذایی را بهبود بخشید.
- برای تهیه غذای سالم، مصـرف روغن را محدود کـرده و به جای سرخکردن غذاها، از روش های بخارپز کردن، کبابی کردن، آبپز کردن برای پخت و پز استفاده کنید.
- مصـرف شکر، قند، روغن و نمک را محدود کنید. ٧